Doktor medicine

Dr. Edin Begić: Produktivni kašalj u dječijoj populaciji

21.02.2017. 12:52 0

Kašalj je jedan od najčešćih simptoma s kojim se ljekar susreće u radu sa pedijatrijskom populacijom, te prema nekim obilježjima kašlja često možemo zaključiti o lokalizaciji, a katkad čak i o naravi bolesti koja ga izaziva, piše na početku prvog teksta za portal Maglajinfo.com doktor medicine Edin Begić.

Kod djece je drugi po redu simptom respiratornih oboljenja poslije curenja na nos, sa 46-56 % zastupljenosti zavisno od dobi djeteta. Predstavlja protektivni refleks koji želi osloboditi dišne puteve od patološkog stranog sadržaja, od iritirajućih supstanci, bronhalne sekrecije, inflamacionih produkata  i produkata cirkulatorne kongestije. Kašalj je, prema tome, ne samo fiziološka odbrambena reakcija, nego i simptom bolesti.

Po sadržaju kašalj može biti produktivan - u kome se pokreće sekret iz dišnih puteva, i neproduktivan - suh, bez sekreta. Vlažan kašalj je osobitost eksudacijske faze, osim kod bolesti donjeg respiratornog sistema se može naći i kao produktivni kašalj upale ždrijela ili trajne sekrecije iz hipertrofično i hronično upaljenih adenoidnih vegatacija. Po trajanju može biti akutan, recidivan i hroničan, rekurentan i perzistentan,  jak ili diskretan, izazvan promjenama položaja tijela i promjenama vanjske temperature.

Produktivni kašalj upućuje na bolesti donjeg respiratornog sistema astmu (bronhijalna astma – mukoidni mukus, purulentan – znak bakterijske superinfekcije, ali i jake alergijske reakcije) ili pneumoniju, kao i hronične plućne bolesti tipa cistične fibroze, bronhiektazija (gnojan ili jako purulentan). Produktivan kašalje se kod akutnog bronhitisa, javlja kao serozan. Smrdljiva ekspektoracija sugeriše na anaerobnu infekciju pluća, plućni apsces, i za razliku od cistične fibroze, gdje je sputum, iako je purulentan, rijetko je neugodnog mirisa. Nekada u diferencijaciji je neophodna kultura sputuma, sem specifičnih dijagnostičkih testova, imunološkog ili alergološkog tipa, uz rendgen dijagnostiku respiratornog, a nekada i digestivnog sistema.

Ako postoji produktivan kašalj, on je obično posljedica prisustva sekreta u respiratornom sistemu, osobito donjem sitne, srednje ili krupne hropce.

U pedijatrijskoj populaciji pneumonia je najčešći uzrok produktivnog kašlja. Pneumonia, jeste akutna upala plućnog parenhima uzrokovana različitim bakterijama, virusima, gljivama i parazitima. Uzročnik pneumonija nije izoliran u više od 40-50% slučajeva. Najčešći uzročnik je Streptococcus pneumoniae, u 9-20% slučajeva.

Tipične pneumonije su uglavnom bakterijske, a atipične su uzrokovane mikoplazmama, klamidijom, legionelom i virusima. Kod tipične pneumonije početak bolesti je iznenadan, počinje temperaturom i groznicom (temperatura naglo raste, iznad 39 stepeni). Javlja se bol u prsima na strani upale, tahipnea i kašalj. Kašalj je u početku neproduktivan, a vremenom, unutar tri dana, postaje produktivan sa gnojnim, katkad sukrvavim iskašlajejm. Atipična pneumonija, počiunje postepeno, sa općim simptomima, oskudnim suhim  i neproduktivnim kašljem, praćenim temperaturom koja ne prelazi 39 stepeni.

Nagao i buran početak govori u prilog tipičnoj pneumoniji. Auskultacijom se može čuti bronhalno disanje, hropci i krepitacije. Osnovna dijagnostika je radiološka, P-A i lateralni snimak grudnog kosa. Laboratorijski nalazi, kod tipične pneumonije, su karakterizirani leukocitozom, neutrofilijom i skretanjem krvne slike ulijevo. Sedimentacija je ubrzana, a povišen je C-reaktivni protein. Osnovnu bakteriološku dijagnostiku čini pregled iskašljanja bojenjem po Gramu i kultura iskašljaja. Kod atipičnih, leukociti su obično u normalnim granicama, te je nužno učiniti serološke pretrage (titar IgM i IgG antitijela).

Kod bronhijalne astme, u koliko se napad opstrukcije relativno brzo ne suzbije, obično dolazi do sekrecije u bronhe koja nerijetko izaziva, osim produktivnog kašlja i povraćanje guste, žilave sluzi.

Produktivni kašalj tretira se ekspektoransima, sekretoliticima, uz prethodno primjenjene nefarmakološke mjere, u vidu hidracije, položajne drenaže, fizikalne terapije i inhalacija vodene pare, odnosno aerosola. Kod manje djece uz sekretolitike mobilisani sekret se može evakuisati i provođenjem mehanizma kašlja, dahtanjem („huffing“) i sukcijom.

Osim bromheksina (derivat bromheksina – ambroksol hidrohlorid) i acetilcisteina, za sekretolitike kao farmakoterapijska sredstva danas nema čvrstih naučnih dokaza za kliničko djelovanje.

U svim slučajevima iskašljavanja, osim ekspektoransa, sekretolitika, naročito kod djece ima smisla olakšati iskašljavanje ekstraktima bokvice, jagorčevine, timijana, u obliku velikog spektra sirupa ili spravljanjem čajeva sa pomenutim ekstraktima.

Dr. Edin Begić rođen je u Sarajevu 1990. godine. Završio je Medicinski fakultet Univerziteta u Sarajevu 2015. godine gdje je stekao zvanje doktora medicine. Trenutno je zaposlen u Domu zdravlja Maglaj kao doktor Opće prakse. Dr. Begić je i asistent na Medicinskom fakultetu SSST Univerziteta u Sarajevu na predmetima ''Farmakologija I i II''. Sekretar je časopisa “Materia Socio Medica”, član Asocijacije biohemičara u BiH, te član Društva za medicinski i biološki inžinjering u BiH. Dr. Begić trenutno je i student na doktorskom studiju ''Biomedicina i zdravstvo'' na Medicinskom fakultetu Univerziteta u Tuzli. Učestvovao je na blizu 20 različitih konferencija iz oblasti medicine, a objavio je preko 70 naučnih publikacija od 2014. godine do danas. Nagrađen je prvim mjestom za razvoj najbolje Android aplikacije u zdravstvu na takmičenju Open Ideas Bosnia and Herzegovina 2014. godine. Osvojio je treće mjesto (poster prezentacija) na Šestim pulmološkim danima u Tešnju 2016. godine. Dobitnik je i nagrade za najbolji rad sesije ''Inrterna medicina'' (koautru) na kongresu “37th International Medical Scientific Congress” u Makedoniji 2014. godine. 

Budi u toku - www.maglajinfo.com