6. novembra 1992. godine

Na današnji dan 1992. godine u herojskom gradu formirana je Prva maglajska brigada

6.11.2018. 10:02 0

Maglaj, grad smješten na obalama rijeke Bosne, općinski je centar. Do kraja 1991. godine Maglaj je bio industrijski centar sa Tvornicom celuloze i papira „Natron“, koja je zapošljavala oko 5.500 radnika.

Prije početka agresije općina je imala površinu 384 km² i po popisu stanovništva iz 1991. godine imala je 43.249 stanovnika, raspoređenih u 56 naselja. Nacionalna struktura je bila: 45,4% Bošnjaka ili 19 637, 30,7% Srba ili 13 289, 19,3% Hrvata ili 8 366, Jugoslovena 1492 ili 3,4% i ostalih 501, odnosno 1,2%. Stanovništvo se vremenom nacionalno grupisalo u nekoliko područja: u samom gradu i naseljima Bijela Ploča, Jablanica, Liješnica, Moševac, Kosova, Kopice, Čobe, Domislica i Novi Šeher, većina su bili Bošnjaci.

Srpsko stanovništvo činilo je većinu na desnoj obali rijeke Bosne, u podnožju planine Ozren, pa sve na sjever do Doboja. Do prvih višestranačkih izbora, održanih 18. novembra 1990. godine, sva važnija mjesta u privrednim subjektima, kao i organima općine pripadala su kadrovima srpske nacionalnosti. Najviše mandata dobila je SDA (19), SDS (11), HDZ (12), SK-SDP (6), Savez reformskih snaga (2), Savez socijalističke omladine – DS (2), Demokratski socijalistički savez (2) i Ostali (2).

Kako se JNA i SDS otvoreno stavila na stranu realizacije velikosrpskog projekta, kod probosanskih stranaka, naročito SDA, dolazi do niza aktivnosti u cilju pripreme i organizacije otpora nadolazećoj agresiji. Za to vrijeme JNA i SDS izuzimaju oružje od Terotorijalne odbrane Maglaj, i prebacuju ga u Ševarlije, kod Doboja u cilju naoružanja srpskog stanovništva. Općinski organi, suprostavljaju se zahtjevu JNA da stacionira tenkovske jedinice na Omerdinom Polju, kao i zahtjevu da se pošalju regruti na hrvatsko ratište. Formiranje odbrambenih jedinica traje u periodu od aprila do juna 1992. godine, dok je prva formirana već 6. aprila. Tokom aprila agresor zauzima velike dijelove teritorije Bosne i Hercegovine, a zauzimanjem Doboja, 2. maja, rat je pokucao i na vrata Maglaja. Formiraju se i krizni štabovi na prostoru 16 mjesnih zajednica.

Već od ranije djeluje Patriotska liga, čiji su pripadnici uglavnom bili naoružani lovačkim puškama. Uredbom Predsjedništva RBiH, od 15. aprila 1992. godine, formira se Opštinski štab Teritorijalne odbrane Maglaj, čija je komanda bila smještena u zgradi prethodnog štaba Teritorijalne odbrane Maglaj. Formiraju se odjeljenja, zatim vodovi, vodovi prerastaju u čete, a čete u odrede. Od tog dana kreće intenzivnija organizacija u cilju otpora agresiji. OpŠTO Maglaj je 19. aprila 1992. godine izvjestio pretpostavljeni Štab da se na raspolaganju Štabu stavilo 1848 vojno sposobnih lica. U gradu je postojala i jedinica MUP-a. Užurbano se radilo i na poboljšanju sistema veza, nabavci novih količina naoružanja, organizaciji ishrane boraca i dr.

U početnoj fazi agresije OpŠTO je imao u mjesnim zajednicama 17 samostalnih četa i 2 samostalna voda, a prva četa osnovana je u Kopicama 6. aprila 1992. godine. U cilju kvalitetnijeg rukovođenja, došlo je do objedinjavanja jedinica i stavljanja pod komandu rejonskih štabova. Jedinice sa područja Novog Šehera, objedinjavaju se pod komandom istoimenog rejonskog štaba, a jedinice sa područja Misurića, objedinjavaju se u Ratni odred Misurići sa 488 boraca. Pored navedenog, formirane su i prištapske jedinice. Sve ove jedinice funkcionisat će do 6. novembra 1992. godine kada se naredbom Štaba Vrhovne komande OS RBiH formira Prva maglajska brigada. Brigada će jedan kraći period nositi naziv 318. bbr, a ubrzo će prerasti u 201. brdsku brigadu Maglaj, te će biti potčinjena Operativnoj grupi  „7 - Jug“, u Maglaju, odnosno 2. korpusu ARBiH sa sjedištem u Tuzli. Pod komandom OpŠO našle su se jedinice: Odjeljenje veze, Zaštitni vod, Logistički vod, Vod vojne policije, te Prvi protivdiverzantski odred (350 boraca) i Drugi protivdiverzantski odred (280) boraca. Višak ljudstva i tehnike uključen je u 201. bbr Maglaj i u Odjeljenje logističke baze 7, OG „7 – Jug“, u Maglaju.

Brigada je formirana od postojećih jedinica OpŠO Maglaj iz čijeg sastava mjesne čete ulaze u sastav brigade: četa TO Kosova, dvije čete TO Moševac, RjŠTO Novi Šeher, četa TO Bradići, četa TO Liješnica, odred Misurići i prištapske jedinice OpŠTO Maglaj. U trenutku formiranja brigadu je činilo 1985 vojnih lica ili 93,10% vojno sposobnih. Kroz tri godine agresije jedinice odbrane činit će preko 4 500 boraca. Za izuzetnu hrabrost i veliki otpor pružen agresoru maglajska 201. brigada će 14. decembra 1993. godine dobiti počasni naziv „Viteška“, kao tek druga brigada ARBiH koja je taj status dobila. Prije nje status Viteška dobila je jedino 107. brigada iz Gradačca.

Neposredno nakon deblokade maglajskog okruga, u aprilu 1994. godine 201. brigada će biti potčinjena OG „Bosna“ u Zavidovićima, radi izvedbe oslobodilačkih operacija na Ozrenu. Time brigada postepeno prelazi pod nadležnost 3. korpusa ARBiH sa sjedištem u Zenici. Naređenjem Komande 3. korpusa br. 05/8 – 4 iz 18. januara 1995. godine, brigada mijenja naziv u 327. bbr Maglaj, uz počasni naziv „Viteška“. 

Brigada je u svom sastavu imala Komandu sa prištapskim jedinicama i 4 brdska bataljona. Nakon formiranja divizija u sastavu 3. korpusa, maglajska brigada postaje dio 35. divizije ARBiH. Komandanti brigade su bili Sulejman Herceg, zatim Esad Hidić, a nakon njega i Husein Duraković. Načelnik štaba brigade je bio Mensur Spahić, koji će nakon okončanja borbenih dejstava postati posljednji komandant maglajske brigade.

Budi u toku - www.maglajinfo.com